Abigail is de nieuwste aanwinst in het rijtje van vampieren die hun tanden in het sterrendom hebben gezet, maar ze is schatplichtig aan een indrukwekkend lijstje met voorgangers. Laten we eens in de rijke geschiedenis duiken van acteurs en actrices die in de gedaantes van angstaanjagende bloedzuigers nepbloed hebben geproefd.
Het medium film is amper 4 jaar oud wanneer de eerste vampierenfilm wordt gedraaid en niemand minder dan filmpionier Georges Méliès kruipt in die rol. In de kortfilm Le Manoir du Diable komt hij als vleermuis aangevlogen en neemt vervolgens het gedaante van de Duivel zelf aan. Le Manoir du Diable prijkt zo in de geschiedenisboeken als de eerste horrorfilm, de eerste vampierenprent en ook de eerste maal dat we de Duivel op het witte doek zagen.
Een volgende mijlpaal is de 38 minuten durende stomme film The Vampire uit 1913 van Robert G. Vignola, gebaseerd op het gelijknamige gedicht van Rudyard Kipling. We maken daarin kennis met de vrouwelijke vampier Sybil (Alice Hollister). Elke man bezwijkt voor haar verleidelijke ‘vampire dance’ en wordt zo een snelle hap voor de bijtgrage femme fatale. De term vamp waarmee we nu nog steeds een knappe vrouw aanduiden, kunnen we trouwens terug traceren naar deze film en is dus eigenlijk de verkorte vorm van vampier.
Negen jaar later komen we de eerste vampierenfilm tegen die wereldwijd potten zou breken: Nosferatu. De stille film van F.W. Murnau was een ongeautoriseerde adaptatie van Bram Stoker ’s bekende novelle en de rechtbank oordeelde dat alle kopieën vernietigd moesten worden. Gelukkig ging men niet nauwkeurig te werk en overleefden een aantal exemplaren de tand des tijds. Zo kunnen we nu nog steeds genieten van Max Schreck als de bijzonder griezelige graaf Orlock. Zijn lange vingers en gepunte oren vormden uiteindelijk de blauwdruk van de huidige vampieren. Eind dit jaar schotelt trouwens niemand minder dan Robert Eggers (The VVitch, The Lighthouse) ons zijn versie van Nosferatu voor. We kijken hier alvast reikhalzend naar uit.
In 1927 gaven de erfgenamen van Bram Stoker hun zege voor eerste officiële Dracula-adaptatie. Tod Browning viel de eer te beurt en in zijn London After Midnight maakt Lon ‘The man of a thousand faces’ Chaney zijn opwachting met een hoge hoed, een zwarte cape en enge puntige tanden. Een iconische look die we helaas niet meer in de originele vorm kunnen bewonderen, want een brand bij MGM vernietigde in 1965 de originelen van de film. Al draaide Browning de film in 1935 wel opnieuw onder de titel Mark of the Vampire.
Browning had duidelijk de smaak te maken en stond in 1931 aan het roer van Universal ’s Dracula met Bela Lugosi als de onsterfelijke graaf. Deze versie zou Dracula vereenzelvigen met de gotische figuur zoals we hem nu kennen: een keurige geklede vampier met een zweem van mysterie en een machtige uitstraling.
De vampier zou ook in de daaropvolgende decennia een populair filmpersonage blijven, zeker in de handen van het befaamde Hammer Horror. Christopher Lee werd de Dracula van dienst voor de lucratieve Britse studio en zijn vertolking bleef dicht bij de toon die door Bela Lugosi was gezet. Vanaf de jaren ’70 begon Hammer wel te experimenteren en kregen we dankzij de samenwerking met de Shaw Brothers uit Hong Kong zelfs de wilde kungfu-versie Legend of the 7 Golden Vampires te zien.
In de jaren ’70 werden vampieren ook plots sexy. Toch de schaars geklede en lesbische vampieren uit Jess Franco’s Vampyros Lesbos of uit de sensuele Jean Rollin-films met spraakmakende titels zoals The Shiver of the Vampires, The Rape of the Vampire en The Nude Vampire. Ook uit onze contreien kwam er een film die perfect in dit lijstje van erotische vampierenfilms past, maar kwalitatief wel een trapje hoger staat: Harry Kümel’s Daughters of Darkness (Les Lèvres Rouges). De plot is losjes geïnspireerd op de historische figuur Elisabeth Báthory, een Hongaarse gravin die zich volgens de legendes baadde in het bloed van jonge meisje en de bedenkelijk eer heeft in het Guinness Book of Records vermeld te worden als de moordenares met de meeste doden op haar naam.
We mogen ook zeker Blaxploitation niet over het hoofd zien. In dit subgenre van de exploitatiefilms dat aanvankelijk voor een zwart publiek werd gemaakt, dook in Blacula en het vervolg Scream Blacula Scream een zwarte versie van Dracula, uitstekend vertolkt door William Marshall, op.
In de eighties zwermden de vampieren alle richtingen uit. In The Lost Boys werden ze opeens jeugdig en hip, zelfs het bloed ging er van glinsteren, terwijl ze in Near Dark in een westernstijl aannamen. Tobe Hooper stuurden ze in Lifeforce zelfs naar space en Fright Night speelde met de klassieke tropes van het vampierengenre. Dracula liet zich in dit decennium niet veel zien, al maakte hij ewel en gesmaakt optreden in The Monster Squad, een entertainend eerbetoon aan de klassieke Universal Monsters.
Vanaf de jaren ’90 werden de vampieren opeens ook prijsbeesten. Zo mocht Francis Ford Coppola 3 Oscars afhalen voor zijn kijk op Bram Stoker’s Dracula en kon Neil Jordan met zijn Interview with the Vampire een aantal keer aanschuiven tijdens een gala-avond. De vampieren waren ook niet meer weg te denken uit de popcultuur dankzij succesvolle franchises zoals Buffy the Vampire Slayer, Blade en Underworld. En dan moest het absoluut commerciële hoogtepunt nog komen met The Twilight Saga aan het begin van de 21ste eeuw.
De Twilight-films vielen bij vele horrorfans niet in de smaak, maar zij konden zich dan weer laven aan het Zweedse Let the Right One In. Een knappe film over de bijzondere vriendschap tussen een eenzame jongen en een mysterieus vampierenmeisje. Een frisse invalshoek en datzelfde kunnen we zeggen over het hilarische What We Do in the Shadows. Jemaine Clement en Taiki Waititi gunnen de kijker in deze mockumentary een blik in het dagelijkse leven van 3 vampieren.
Het afgelopen jaar waren zowel The Last Voyage of the Demeter als Renfield nog in onze bioscopen te bewonderen en suckers voor vampierenfilms moeten niet wanhopen, want naast Nosferatu staat ons dit jaar nog een reboot van Blade te wachten en ook Salem Lot’s (Stephen King) wordt opnieuw uit de graftombe gelaten. Laat het bloed maar vloeien!
Nog niet verzadigd? Je zal geen daglicht meer zien als je deze lijst met bijna 1000 vampierenfilms begint en zelfs als je je beperkt tot alle Dracula-varianten ben je al vele dagen zoet.